ถ้าอดีตทำบาปมา แล้วศาสนาพุทธมีอะไรลบบาปบ้างไหมคะ?

เคยคิดเหมือนกันว่าศาสนาคริสต์มีล้างบาป แล้วศาสนาพุทธของเรามีทางใดถึงจะลดบาปให้น้อยลงได้บ้างคะ? (one-eye)

ขอบคุณล่วงหน้าที่ตอบค่ะ

 

ศาสนาคริสต์ที่ล้างบาปได้ก็เพราะเค้าเชื่อว่าพระเจ้านั้นเป็นผู้พิพากษาความผิดบาปของแต่ละคน และเมื่อเราไปสารภาพบาป สำนึกผิด พระเจ้าก็จะยอมยกโทษให้ เหมือนกับว่าเวลาเราขึ้นศาลแล้วยอมรับทุกข้อกล่าวหาแล้วศาลจะยกโทษให้ ก็ประมาณเดียวกันแหละ

แต่ศาสนาพุทธนั้นเวลาคนทำกรรมอะไรไว้จะเป็นไปตามกฏแห่งกรรม ใครทำยังไงก็ได้ผลอย่างนั้น แล้วเวลาทำผิดแล้วรู้สึกสำนึกผิด ยมบาลท่านก็ไม่ลดโทษให้

แตกต่างกันดังนี้ ฉะนั้นขอตอบว่าศาสนาพุทธคงไม่มีละมั้ง คงมีแต่ทำดีเข้าไว้ให้ผลแห่งกรรมชั่ววิ่งตามมาไม่ทัน
อันนี้ตอบตามความเข้าใจผมนะ

 

ทำบุญ หรือ ทำดี เพื่อให้กรรมชั่วตามมาสนองไม่ถึงเราได้ง่ายๆ หรือไม่ ก็ไม่มากเกินไป เอาความดีไปชะลอกรรมชั่วในอดีตที่จะมาสนอง

คนที่จะต้องตายก็อาจเหลือแค่เกือบตาย เพราะมีบุญใหญ่ๆช่วยชะลอกรรมไว้

บาปล้างไม่ได้ แต่เอาความดีมาเจือจางได้

ดื่มน้ำตะกอนข้นทีเดียวมันฝืดคอ ค่อยๆดื่มน้ำตะกอนน้อยๆ หมั่นใส่น้ำใสๆลงไปบ่อยๆ ก็จะไม่ขมขื่นมาก



ตอนนี้ถ้ามีอะไรไม่สบายใจ หากยังนั่งสมาธิภาวนาแล้วไม่ถนัดยังไม่อยากฝึก

ก็ทำบุญตามวัดตามแหล่งรับทานก็แล้วกัน

เช่น เจอขอทานก็ให้ไปตามกำลัง บริจาคได้เท่าที่มีกำลัง หมั่นถวายสังฆทาน---เพื่อชะลอความจน

ปล่อยสัตว์ ไถ่ชีวิตสัตว์ ถวายยาให้พระ ออกค่ารักษาให้พระสงฆ์ บริจาคเลือด บริจาคร่าง----ต่ออายุ --ชะลอโรคภัย


ถวายหนังสือพระให้วัดเพื่อเป็นธรรมทานแก่ญาติโยมที่แวะเวียนมาอ่าน บริจาคหนังสือให้เด็กๆ ให้ห้องสมุด อาสาสอนหนังสือ กราบไหว้เคารพครูบาอาจารย์ ให้ทานความรู้แก่ตนเองด้วยการอ่านและศึกษา---แก้โง่ เสริมปัญญา


และอื่นๆอีกมากมาย

แหะๆ

 

ถูกต้องเลย น้องกระเจียว บาปลบล้างไม่ได้ แต่เราหนีได้ อาศับศลี สมาธิ ปัญญา และ หมั่นสร้างบุญสร้างกุศล

 

อิ อิ อิ ทำคะแนน ทำคะแนน เอ้ยม่ายยช่ายยย ตอบกระทู้ ตอบกระทู้ อิ อิ อิ
อืมมม รู้สึกว่าบาปจะลบล้างอะไรไม่ได้นะ แต่ถ้าปัญญาถึงระดับหนึ่งแล้วจะสามารถพลิกแพลงวิธีรับบาปรับกรรมให้ตนเองไม่ต้องรับความทุกข์มากนักได้อ่ะ ประมาณว่าเล่นกับกฏแห่งกรรมได้อ่ะ อย่างเช่น ถ้ามีบาปมีกรรมบ้าบออะไรให้ตัวเองถูกทรยศหักหลัง แต่ว่าถ้ามันจะหลอกอะไรเราเราก็ทันมันหมด ( ดีไม่ดีรู้ด้วยซ้ำว่ามันจะหลอกอะไรเรา ) แบบนี้ถึงมันทรยศเราก็ไม่ทำให้เราเดือดร้อนได้ ( แต่นั่นต้องหมายความว่าถ้าเรารู้แล้วเรามีความสามารถที่จะแก้ไขได้ทันท่วงทีด้วยนะ ) หรือบาปบางบาปที่ทำให้มีแต่คนเกลียด แต่ถ้าเราสามารถอยู่ได้โดยที่ไม่ต้องพึ่งเหล่าคนทั้งหลายที่เกลียดเรา หรือเราเป็นหัวหน้าของคนที่เกลียดเรามีศักดิ์สูงกว่าคนที่เกลียดเรา แบบนี้ถึงจะมีใครเกลียดเรา เราก็สามารถอยู่ได้โดยที่ไม่เดือดเนื้อร้อนใจได้เงี้ย ( แต่บาปที่จะทำให้โดนตามฆ่านี่ มันจะพลิกแพลงอะไรยังไงได้ฟะ นึกไม่ออกเลยเหมือนกันแฮะ ) แต่ก็เล่นได้แค่บางบาปเท่านั้นแหล่ะ บาปหนักมากๆนี่บางทีก็ต้องลงนรกไปทำให้ความแรงของบาปลดลงก่อน เวลารับบาปจะได้ไม่โดนเต็มๆ โดนแค่เฉี่ยวๆแบบเนี้ย

 

ไม่มีการล้างบาปในศาสนาพุ?ธ เพราะเหตุการณ์ที่ล่วงไปเป็นอดีตไปแล้ว ย่อมไม่มีใครกลับไปแก้ไขอะไรใดใดได้อีก นอกเสียจากจะนั่ง ไทม์ แมชชีน ย้อนเวลากลับไปแก้ไขให้ถูกต้องเท่านั้น แต่ถ้าไม่มีไทม์ แมชชีน ก็คงต้องมั่นทำบุญ ทำทาน ถือศีล ภาวนาเยอะๆ เพื่อให้กรรมที่จะตามมาสนองนั้นไล่ไม่ทัน กรรมน่ะมันตามมาแน่ แต่เรามั่นทำความดีก็เหมือนเติมเชื้อเพลิงให้ตัวเราพุ่งทะยานไปข้างหน้า จนกรรมมันไล่ไม่ทัน แต่ถ้าเราไม่ทำอะไรเลยก้เหมือนนั่งอยู่กับที่รอให้กรรมมันมาวิ่งชน แต่ถ้ายิ่งไม่สำนึก ยังคงประพฤติผิดบาปอยู่บ่อยๆ ก้เหมือนกับทำตัวเองให้ถอยหลัง วิ่งเข้าไปชนกฎแห่งกรรมเสียเอง

 

เกลือกับน้ำ

พระพุทธศาสนาที่แท้จริงนั้นไม่มีการล้างปาปนะครับ ปาปส่วนปาป บุญส่วนบุญ ลบล้างกันไม่ได้ แต่สามารถทำให้อำนาจปาปอกุศลเบาบางลงได้ ถ้าเราเปรียบปาปเหมือนเกลือ และบุญเหมือนน้ำ เอาเกลือมาหนึ่งกำมือละลายในน้ำหนึ่งแก้ว แล้วลองชิมดู เค็มปี๋แน่ๆ หากเราเอาน้ำเกลือแก้วนั้นไปเทลงในขันแล้วเติมน้ำลงไป(เปรียบเหมือนการเพิ่มเติมบุญกุศล) ลองชิมใหม่ เริ่มเค็มน้อยลง เอาน้ำในขันเทใส่ตุ่มเติมน้ำเพิ่มแล้วชิม อาจจะยังรู้สึกกร่อยๆ เทน้ำจากตุ่มใส่แท้งค์น้ำแล้วเติมน้ำเพิ่ม คราวนี้ชิมดูอาจไม่เหลือความเค็มเลยก็ได้

ถามว่าที่ไม่เค็มเพราะว่าเกลือหายไปหรือไม่
ไม่ใช่เลย เกลือหนึ่งกำมือที่ใส่ลงไปแต่แรก ยังคงอยู่เช่นเดิมและเท่าเดิมเสียด้วย หากนำน้ำในแท้งค์ไประเหยให้หมด รับรองได้เกลือหนึ่งกำมือกลับคืนมาแน่(ตรงตามหลักวิทยาศาสตร์100%)

ดั้งนั้น ถ้าหากว่าเราเคยผิดพลาดทำปาปอกุศลไปในอดีต ก็ให้รีบแก้ไข หมั่นทำบุญกุศลเพิ่มเติมซะ ทั้งทาน ศีลและภาวนา แล้วอย่าไปเผลอเติมเกลือเพิ่มอีกก็แล้วกัน!

 

พระเยซูท่านให้สารภาพบาปเพื่อที่จะให้คนทำผิดจำเอาไว้ จะได้ไม่ทำอีกครับ
คล้ายๆกับการแสดงอาบัติของพระ
แต่คนมาบันทึกผิดกันเองทีหลังครับ

บาปในศาสนาพุทธสามารถลดได้เหลือประมาณ ๓๐% ครับ
ส่วนใหญ่ก็คือ เป็นการลดในส่วนที่จะต้องตกนรก ลงอเวจี ครับ
ทำได้ด้วยการรักษาศีล ๕ และกรรมบท ๑๐ ให้ครบถ้วนสมบูรณ์ครับ

กรรมที่ตามมาส่งผลตอนที่มาเกิดนั้นเป็นเพียงเศษกรรมแล้วนะครับ
คิดดูสิครับว่าน่ากลัวขนาดไหน
บางชาติที่เราไม่เกิดมาในพระพุทธศาสนานี่ โอกาสทำบาปโดยไม่รู้ตัวนี่มีเยอะมากครับ

ฉะนั้น "หนีนรก"ให้พ้นในชาตินี้กันให้ได้นะครับ

 

ถ้าศึกษาดูที่พระพุทธองค์แสดงไว้เกี่ยวกับประเภทของกรรมต่างๆ เช่น คุรุกรรม อาจิณกรรม อาสัญญกรรม และอโหสิกรรม เป็นต้น

เน้นที่ อโหสิกรรมซึ่งแปลว่า กรรมที่ยุติการส่งผล อันเข้าประเด็นคำถาม จึงตอบได้ว่าศาสนาพุทธมีวิธีทำให้ไม่ต้องชดใช้บาปเหมือนกัน คือ การทำให้กรรมนั้นเป็นอโหสิกรรมไปเสีย

คุณโมฆบุรุษลองดูในกระโถนข้างธรรมมาสน์ ฉบับที่ผมส่งทาง G-mail ดูนะครับ รู้สึกว่าหลวงพี่ท่านแสดงไว้พอดี

การทำให้กรรมชั่วเป็นอโหสิกรรม ทำได้ 2 ลักษณะ คือ
1. โจทก์และจำเลย ยกโทษให้กันและกัน ให้อโหสกรรมต่อกัน
2. เข้าพระนิพพานอย่างพระองคุลิมาล ที่ฆ่าคนมาเป็นพัน กลับไม่ต้องชดใช้ ซึ่งอันที่จริงแม้เข้าถึงภูมิพระโสดาบันก็ปิดกั้นอบายได้อย่างสมบูรณ์แล้ว ไม่ต้องไปเกิดในภูมิที่ต่ำกว่ามนุษย์อีกจนเข้าพระนิพพาน

นอกจากนี้ที่หลวงพ่อแสดงไว้ และที่มีหลายท่านกล่าวไว้ข้างต้น คือการทำบุญหนีบาป ซึ่งต้องฉลาดในการทำบุญนั้นด้วย มีหลากหลายวิธี ขึ้นอยู้กับจริตศรัทธาของแต่ละบุคคล หากหลักๆ ก็คือ รักษาจิตใจผ่องใสมากๆ แม้จะเจ็บป่วย มีทุกข์เวทนาขณะจะตาย จิตกำลังเปลี่ยนภูมิ ตรงนี้มีความสำคัญมาก จิตเป็นอย่างไรก็จะได้ภพภูมิใหม่อย่างนั้น

ในขณะที่เรายังมีขันธ์ 5 เป็นมนุษย์อยู่อย่างนี้ บางครั้งก็อาจมีวาระที่ต้องชดใช้กรรมจนจิตใจเป็นทุกข์มาก ซึ่งสำหรับผมแล้ว มีแอยู่ 4 วิธีหลักๆ เป็นที่พึ่งอาศัย ช่วยผ่อนปรนให้หนักเป็นเบา คือ
1. ไปถวายสังฆทานอย่างครบชุดกับท่านอาจารย์หลวงพ่อนพพร ที่เชียงดาว อาราธนาขอความเมตตาจากหลวงพ่อเรียกเจ้ากรรมนายเวร มาขออโหสิกรรมให้
2. ขอความเมตตาจากหลวงพี่เล็กทำบังสกุลเป็น-บังสกุลตาย
3. สวดมนต์ภาวนาด้วยพระคาถาต่างๆที่เชื่อมั่นในอานิสงส์ว่าจะทำให้ผ่อนคลายบาปเคราะห์ลงไปได้ หลายๆจบ(ให้เป็นฌาน) เช่น อิติปิโสฯทั้ง 3 ห้อง พาหุงฯมหากาฯ โมรปริตต ชินบัญชร อิติปิโสฯ 8 ทิศ(พระคาถาเกราะเพชร) อิติปิโสฯถอยหลัง พระคาถาต่างๆในสมบัติพ่อให้ เป็นต้น
4. ขอบารมีพระ ตลอดจนบนหลวงพ่อองค์ใดองค์หนึ่ง ที่หลวงพ่อเมตตาบอกไว้ว่าสามารถขอท่านสงเคราะห์ได้

อย่างไรก็ดีตามที่มีผู้เผยแพร่คำสอนของสมเด็จฯโตท่านใจความว่า หากไม่เคยทำบุญสร้างบารมีไว้เองเลย พระที่ไหนท่านก็ช่วยไม่ได้ ผมจึงพยายามสร้างบารมีในทาน ศีล ภาวนาไว้อย่างสม่ำเสมอมานานปี ขนาดว่าทำบุญในเขตพระศาสนาเท่าไรก็ไม่รู้จักอิ่ม เช้ามา-ค่ำมานึกจรดจ่ออยู่ว่าถึงเวลาจะสวดมนต์ภาวนาแล้ว บางครั้งร่างกายไม่ค่อยดี ผสมกับความขี้เกียจนึกจะสวดมนต์เพียงสั้นๆ พอเริ่มสวดก็เพลินไปด้วยปิติสุขในองค์ภาวนา กลับสวดเต็มที่ยาวเหยียด

และอาจด้วยเหตุนี้ที่หลายครั้งที่ประสพอุปสรรค ความทุกข์ อธิษฐานของพระท่านเมตตาสงเคราะห์ ก็ดูเหมือนจะมีผลอย่างรวดเร็วทันใจ ขนาดว่าเคยมีทุกขเวทนาทรมานจนตื่น และเจ็บปวดจนหลับไม่ลงกลางดึก ลุกขึ้นมาขอพระท่านสงเคราะห์แล้วล้มตัวลงนอนก็ผล่อยหลับไปเหมือนปกติ เช้าตื่นขึ้นมาก็ไม่หลงเหลือทุกข์เวทนานั้นแม้แต่น้อย

 

มีบุญใหญ่สองประการ ที่หลวงพี่เล็กท่านเคยแสดงไว้ว่า ท่านลุงพระยายมราชบอกว่า กรณีผู้ที่เคยทำบุญใหญ่สร้างสมเด็จองค์ปฐม หรือถวายทองบูชาพระพุทธองค์ หากไม่เคยทำอนันตริยกรรมไว้ อย่างไรก็จะพยายามเข็ญให้ไปรับผลขอกุศลกรรมก่อน

 

ผมก็เคยคิด

เมื่อกลัวบาปที่เคยทำมา กลัวตกนรก ผมก็เคยคิดจะเปลี่ยนไปนับถือศาสนาอื่นที่สามารถลบล้างบาปได้
แต่คิดดูแล้ว มันไม่สมเหตุสมผลเท่าไหร่ครับ

 

ของคุณคนเก่าก็ o.k. ครับ บาปกรรมล้างไม่ได้แต่กรรมที่เกิดขึ้นสามารถลุกรรมลุเวรกันได้ด้วยการทำสังฆทานเฉพาะให้กับเจ้ากรรมนายเวรเป็นกรณีๆไปครับ ใช้หนี้เขาแล้วเขาพอใจก็จบกันครับ ส่วนมลทินมัวหมองที่ติดตัวมาจากการสร้างกรรมนั้นผู้รู้มองเห็นเป็นความดำมืดในส่วนต่างๆสามารถล้างออกจากสังขารวิญญาณได้ครับ อุปมาดั่งเอามีดไปฟันคนแล้วมีเลือดติดตัวเราเลือดนี้เราล้างออกได้แต่คดีฆ่าเขายังมีอยู่ คดีฆ่าหมดผลได้เมื่อวิญญาณที่ถูกฆ่าได้รับกุศลจนพอใจแล้วอโหสิกรรมให้ก็ลุเวรลุกรรมกันไปครับ

 

เข้าใจกระจ่างมากๆเลยอ่ะค่ะ แต่...แล้วการทำบุญที่จะทำให้บาปลดลงเนี่ย ต้องเฉพาะเจาะจงหรือป่าวคะ อย่างเช่น

เราพูดปดกับพ่อแม่ ต้องทำบุญด้วยอะไร?
เราฆ่าสัตว์ แล้วจะทำบุญด้วยอะไร?

อย่างนี้เป็นต้นอ่ะค่ะ

ขอบคุณพี่ๆมากๆนะคะ

 

การพูดปด ฆ่าสัตว์ หรือลักขโมย เราสามารถจัดระเบียบกรรมปัจจุบันทั้งกายวาจาใจให้ดียิ่งๆขึ้นได้
ด้วยการตั้งจิตสมาทานศีลและรักษาศีลห้าหรือศีลแปดอย่างหนักแน่นเคร่งครัดค่ะ

แล้วน้ำหนักบุญอานิสงน์แห่งศีลซึ่งเสมือนน้ำบริสุทธิ์ จะละลายเกลือซึ่งเปรียบด้วยกรรมเก่าให้พอเจือจางลงยิ่งๆขึ้นเช่นกัน

 

แจ่ม

 

ขอเสริมน้องแก้วว่า หากเราล่วงเกินผู้ใด ย่อมต้องขออโหสิกรรมผู้นั้น ต้องให้ผู้ถูกล่วงเกินให้อโหสิจึงจะเป็นการระงับโทษได้อย่างสมบูรณ์

ประเพณีไทยซึ่งมีพระพุทธศาสนาเป็นจิตวิญญาณมานับพันปี จึงมีพิธีขออโหสิกรรมแทรกอยู่หลายเรื่อง เช่น การขออโหสิกรรมก่อนบวช ขออโหสิกรรมด้วยการรดน้ำดำหัวตอนสงกรานต์ การลอยกระทงเพื่อบูชาพระ บูชาพระแม่คงคา และขออโหสิกรรม พิธีไหว้ครูซึ่งรวมการขออโหสิกรรมไว้ด้วย ตลอดจนการกราบศพเพื่อขออโหสิกรรม ฯลฯ

กรณีบุคคลที่เราเคยล่วงเกินยังมีชีวิตก็พยายามชดเชยกับเจ้าตัวเลย ทำดีให้เขาทุกอย่างตามสมควร เพื่อให้เขาพอใจและเห็นใจ ยกโทษให้อย่างจริงใจ

หากล่วงลับไปแล้ว ก็ต้องพยายาทำบุญใหญ่ อานิสงส์มากๆไปเรื่อยๆ อย่างสังฆทาน ธรรมทาน วิหารทาน สร้างพระพุทธรูป บวชพระ บวชเณร ทอดกฐิน ปฏิบัติพระกรรมฐาน อุทิศให้เจ้ากรรมนายเวรเพื่อขออโหสิกรรม

 

แล้วถ้าคนที่เราไปทำร้ายเค้า เค้าให้อภัยไม่ถือโทษโกรธเรา เราก็ยังต้องรับผลกรรมนั้นด้วยหรือเปล่าคับ เพราะเห็นว่าบางเหตุการณ์ที่เกิดกับเราเพราะว่าเจ้ากรรมนายเวรของเราเค้ามาเอาคืน

 

โดยทั่วไป ถ้าเขาให้อภัยแล้วก็แล้วกัน แต่จิตเป็นประธาน จิตใจของเราก็ต้องมีความมั่นใจด้วยว่าทุกข์โทษนั้นสิ้นไปจริงๆ

ข้อยกเว้น คือ อนันตริยกรรมครับ มีกรณีพระเทวทัตเป็นตัวอย่าง แม้พระพุทธองค์จะให้อโหสิกรรมแล้ว พระเทวทัตก็ยังต้องลงอเวจีอยู่ดี ถึงกระนั้นการขออโหสิ-ให้อโหสินี้ก็ยังมีผลมาก ทราบมาว่าเพราะเหตุนี้พระเทวทัตจะลงเวจีเพียงไม่ถึง 1 วันของอเวจี แล้วจะขึ้นมาเกิดเป็นมนุษย์เพื่อตรัสเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า

อีกประการหนึ่ง หลวงพ่อแสดงไว้ว่า การล่วงเกินพระอริยะเจ้านั้น ขอขมากับท่าน ผลยังไม่สมบูรณ์ เพราะความเป็นพระอริยะเจ้านั้นมีเหตุหลักจากพระพุทธองค์ จึงต้องขอขมากับพระพุทธองค์ด้วยจึงจะมีผลโดยสมบูรณ์

 

กระจ่าง...

ขอบคุณมากค่ะ ^^

 

อนุโมทนากับทุกท่านในกระทู้ทั้งหมดทั้งสิ้น สาธุ สาธุ อนุโมธนามิ
กราบขอขมาพระรัตนตรับ บิดา มารดา อุปัชฌาจารย์ ทุกท่านก่อนที่จะบังอาจตอบคำถามข้างบนเกี่ยวกับเรื่องการล้างบาป ตามความเข้าใจและเอกสารอ้างอิง เท่าที่ค้นมาได้ครับ
1.เข้าใจความหมายของคำว่า
1.1บาปคือ กรรมที่ทำด้วยเจตนาไม่ดี มีจิตเศร้าหมอง และจะส่งผลออกมาเป็นความทุกข์
1.2 บุญคือ กรรมที่ทำด้วยเจตนาดีมีจิตสะอาดผ่องใส ผลลัพธ์จะออกมาเป็นความสุข
1.3 กรรม คือ การกระทำ ซึ่งมี ทางออกหรือเกิดอยู่ 3 ทางด้วยกันคือ
- วจีกรรม
- กายกรรม
- มโนกรรม
ดังนั้นจึงอาจจะพูดได้ว่า บุญ-บาปเกิดได้จากการกระทำ โดยจะสั่งสมไว้ที่ ที่เดียวคือ จิต ตามธรรมชาติของจิต เมื่อมีอารมณ์มาปรากฏทางทวารใด จิตหรือวิญญาณจะเกิดขึ้นเพื่อรับอารมณ์ทางทวารนั้น เช่น เมื่อมีเสียงมาปรากฏทางหู โสตวิญญาณวิถีจะเกิดขึ้นเพื่อรับรู้เสียงนั้น โสตวิญญาณจะเกิดดับเร็วมากเป็นจำนวนนับครั้งไม่ถ้วน สลับกับมโนวิญญาณวิถีที่เกิดขึ้นทางใจ เพื่อตีความหมายของเสียงที่กำลังปรากฏอยู่ เมื่อรู้ความหมายว่าเป็นเสียงชมเชยก็จะมีความยินดีพอใจ แต่หากเป็นเสียงด่าก็จะเกิดโทสะ ถ้ามีสติยับยั้งไว้ได้ก็ดีไป แต่เมื่อใดที่ขาดสติก็จะเกิดการตอบโต้ทางกาย (กายกรรม) เช่น ไปชกหน้าผู้ที่กำลังด่าเรา หรือทางวาจา (วจีกรรม) เช่น ด่าตอบไปทันที ซึ่งเป็นการสร้างกรรมใหม่ที่จะต้องได้รับผลของกรรม (วิบาก) ในอนาคตต่อไปใจจะเป็นผู้สั่งให้เกิดการกระทำทางกายและทางวาจา ทั้งที่เป็นบุญ (กุศลกรรม) และที่เป็นบาป (อกุศลกรรม) บางครั้งก็เพียงแต่คิดไว้ในใจ (มโนกรรม) โดยที่ไม่ได้แสดงออกทางกาย หรือ ทางวาจาเลยก็มี การแสดงออกทางกายและทางวาจาที่เป็นบุญ เรียกว่า กายสุจริต วจีสุจริต ส่วนการแสดงออกทางกายและทางวาจาที่เป็นบาป เรียกว่า กายทุจริต วจีทุจริต
2.เราสั่งสมกรรมไว้ได้อย่างไร มีใครจดบันทึกบัญชีกรรมของเราไว้ เหมือนบัญชีเงินฝากในธนาคารหรือไม่ คำตอบก็คือบุญบาปที่เราทำไว้ ไม่ต้องมีใครมาติดตามจดบันทึกไว้ เพราะจิตมีอำนาจวิเศษอย่างหนึ่งในการสั่งสมบุญและบาป เมื่อเราได้กระทำกรรมใด ๆ ลงไปไม่ว่าจะดีหรือชั่ว แม้จะนานสักเพียงใดก็ตาม จะกี่ภพกี่ชาติก็ตาม ผู้กระทำย่อมจะต้องได้รับผลของบุญ และบาปเมื่อกรรมมีโอกาสส่งผล ถึงแม้จิตจะเกิดดับอยู่ตลอดเวลาก็ตาม แต่ผลกรรมที่ได้กระทำไว้ ไม่ว่าจะเป็นบุญ หรือเป็นบาป ก็จะไม่สูญหายไป พร้อมกับการดับของจิตแต่ละดวง ทั้งนี้ เพราะจิตดวงใหม่ ่มีเหตุปัจจัยมาจากจิตดวงเดิม และจิตดวงใหม่ที่เกิดขึ้นมานั้น ก็เป็นเหตุเป็นปัจจัยให้แก่จิตดวงต่อไปเช่นกัน
โดยสรุปแล้ว สำคัญสุดคือจิตนั่นเอง จิตเป็นความรับรู้อารมณ์ทั้งบุญและบาปโดยแท้ไม่มีล้าง ลด ไปมีแค่วิถีทางเดียวเท่านั้นคือ การทำอย่างไรที่จะไม่ให้มีตัวที่เรียกว่า จิต เจตสิก รูป นั่นเอง สภาวะนั้นคือ พระนิพพานโดยแท้

​