จุดเริ่มของฌาน

สมาชิกพลังจิตสนใจพูดย้ำเรื่องฌานกัน กระทู้นี้ขอเสนอฌานให้ผู้สนใจไปฝึกทำบ้าง

เบื้องต้นเข้าใจก่อนว่า คำว่า "ฌาน" ก็ดี "สมถะ" ก็ดี องค์ธรรมแท้ๆ ได้แก่สมาธินั่นเอง

 

ตัวอย่างจุดเริ่มต้นของผู้ต้องการทำฌาน

 

หรือชอบรูปลักษณะนี้



ก็เอา หรืออื่นๆได้อีกแล้วแต่ชอบ เมื่อได้วัตถุสำหรับเพ่งแล้ว หายไปฝึกทำสัก 6-12 เดือนแล้วค่อยกลับเข้าบอร์ด

 

พระโสดาบันต้องได้ฌาณป่ะอ่ะ สักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา ศีลัพรตปรามาสผ่าน แต่ยังไม่ได้ฌาณ มันกดๆ เหมือนฌาณแห้งฌาณกด มันคืออะไรอ่ะ ท่านผู้รู้วานช่วยบอกฟางว่านที

 

ในความเข้าใจของฟางว่านว่าฌานคือยังไงครับ

 

เป็นตอนที่หลับตาอยู่เหมือนกัน ไม่เกี่ยงอิริยาบท และไม่จำกัด รูปแสงสีเสียง

แต่ค่อนข้างจะมีรายละเอียดที่ชัดเจน ยิ่งกว่าตัว บั๊ก ในเกมส์

เจอของแบบนี้เข้า ย่อมเป็นผู้มีใจออกห่าง เลิกดูหนังฟังเพลงฯลฯ มากขึ้นเรื่อยๆ จนเลิกให้ความสนใจไปเลย แต่ทว่า...มันก็ยังมีฐานะที่ต้องวิตกวิจารอยู่

เราอยากจะถามท่านว่า ญาน หรือ ฌาน ของพระพุทธเจ้า ของท่านนั้น มีวิตวิจาร หรือไม่? พอทราบเพื่อเจริญปัญญาหรือไม่ วานบอก หากไม่ทราบเราจะน้อมนำมาแสดงเพื่อให้ท่านได้เข้าใจ จักช่วยกันพิจารณา

 

เน็ตช้าจนกดไลท์ไม่ได้เลย

 

รู้แล้วๆๆๆ พระโสดาบันควรได้ฌานด้วย ฌานคืออารมณ์สมาธิที่อิ่มสบายและสงัด บางคนควบอัปปนาสมาธิพร้อมฌาน 1 ปฐมฌาณ แต่ต้องออกภาคปัญญาด้วยนะ สักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา ศีลัพรตปรามาส และสัมมาทิฏฐิ

 

ธรรมดาสมัยพุทธกาล ผู้บรรลุคุณในปฐมมรรคแต่ยังไม่เข้าสู่พระอรหัตผลมีมากมายนับไม่ถ้วน ไหนจะสมัยอดีตพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆนั่นอีก

ผู้ที่คิดว่า ผู้บรรลุคุณเหล่านั้นถึงคราไม่มาเกิดอีก ย่อมถึงคราววิกลจริต ผิดเพี้ยนด้วยอุปกิเลส๑๖ อย่างน่าเวทนาสงสาร

 

ญาณก็ญาณ ฌานก็ฌาน

ฌาน = สมาธิ
ญาณ = ปัญญา

วิตกกับวิจาร = เจตสิก ซึ่งเกิดร่วมกับจิต (แต่มิใช่แค่วิตกวิจาร ยังมีสัมปยุตธรรมอีกมากที่เกิดร่วมกันมัน เช่น ผัสสะ เจตนา ชีวิตินทรีย์ มนสิการ สัญญาเป็นต้นอีก) วิตก ความตรึก วิจาร ความตรอง ผู้ฝึกจิตระดับต้นๆ ยังมีการตรึกมีการตรองอยู่ แต่ถ้าลึกลงอีก ก็ตัดไป แต่ก็ยังมีตัวอื่นซึ่งท่านไม่ได้ใช้นับว่าเป็นองค์ฌานอยู่

ท่านพิจารณาว่าอย่างไร เชิญวิสัชชนาตามอัธยาศัยครับ

 

การลงมือทำ ลงมือปฏิบัติเนี่ยไม่ต้องเอ่ยอ้าง สติ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา เป็นต้นดอก ไม่ต้องไม่ต้องพูดเดินหน้าถอยหลัง แต่ขอให้เริ่มต้นปฏิบัติให้ถูกแล้ว เมื่อทำถูกแล้วมันเป็นเอง ผู้ปฏิบัติจริงๆ แม้เขาไม่พูดอ้างสักตัวมันก็เป็นฌาน (สมาธิ) ตัวอย่างนี้ มีพูดถึงสติ วิตก วิจารเป็นต้นสักตัวไหม แต่มันเข้าหลักหมด

ที่ปลื้มเพราะก่อนหน้านี้ สักเกือบๆเดือน เวลาที่จิตฟุ้งในสมาธิ พยายามจะนึกถึงภาพพระจันทร์ เพื่อให้จิตตัวเองนิ่ง
แต่มันทำได้แค่ ไม่ถึงสองวินาที พระจันทร์ก็หายไปแล้ว
แต่นี่ภาพไม่หาย แถมพลิกซ้ายขวา ย่อ ขยายได้อีกต่างหาก

 

บันทึกครั้งแรกที่รู้แน่ชัด ๑๑-๕-๒๕๕๘ ๑๒๐๐

ทำลายอวิชาอันเป็นเครื่องขวางกั้น จึงสามารถเปลี่ยนกระแสความตรึกนึกคิดพิจารณาให้สว่างผ่องใสนั้นได้

จะเรียนสรรพธรรมอันใด จะต้องรู้ที่สุดของสรรพธรรมนั้นก่อน เหตุ เบื้องต้น ท่ามกลาง จนถึงที่สุดแห่งเหตุ และ การดับเหตุในสรรพธรรมนั้น


จากราคานุสัยเพราะปรารภสุขเวทนา ปฏิฆานุสัยเพราะปรารภทุกขเวทนา อวิชชานุสัยเพราะปรารภเวทนานอกนี้ พึงเกิดแก่บุคคลนั้นไซร้ บุคคลนั้น ก็ชื่อว่าประกอบพร้อมแล้วเสวย. แต่เพราะไม่เกิดจึงชื่อว่าไม่ประกอบเสวยคือสลัดออกแล้ว พ้นวิเศษแล้ว
ความเสวยอารมณ์ทั้งหมดเป็นอันชื่อว่าไม่ยินดีแล้ว เพราะความที่กิเลสทั้งหลายไม่มีพิเศษ ในอายตนะสิบสอง จักดับในอายตนะสิบสองนี้นั้นเทียว. ก็กิเลสทั้งหลายแม้ดับแล้วเพราะมาถึงนิพพาน ย่อมไม่มีในที่ใด เรียกว่าดับแล้วในที่นั้น. เนื้อความนี้นั้นพึงแสดงด้วยสมุทยปัญหาว่า ตัณหานั้น เมื่อจะดับย่อมดับในที่นั้น. เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ความเสวยอารมณ์ทั้งหมดแม้เป็นธรรมชาติสงบแล้ว เพราะอาศัยนิพพาน จักเป็นของสงบในโลกนี้แล.
ถามว่า ก็พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสความเสวยอารมณ์ทั้งหลายในที่นี้มิใช่หรือ ทำไมจึงไม่ตรัสกิเลสทั้งหลายเล่า.
ตอบว่า เพราะแม้ความเสวยอารมณ์ทั้งหลายจะเป็นของสงบ เพราะไม่มีกิเลสนั้นเทียว. ธรรมดาความที่ความเสวยอารมณ์ทั้งหลายเป็นของสงบ ไม่มีในฐานะนอกนี้ เพราะฉะนั้น คำนั้นกล่าวดีแล้ว

 

จ่าปฏิบัติยังไงครับ เล่าไปสิครับ

 

ไม่เก็งไม่เดากันหรอกท่าน ของจริงจึงรู้เรื่องกันได้ ที่สำคัญจึงควรสั่งสมสุตตะในปริยัติให้มากก่อน ไม่อย่างนั้น จะลำบาก เพราะไม่รู้ปริยัติไปซัดปฎิเวธ ย่อมหลงแน่ๆ เพราะไม่รู้ว่าอะไรคืออะไร?

 

ตอบล่วงหน้าไปแล้ว

ควรสั่งสมสุตตะในปริยัติให้มากก่อน ไม่อย่างนั้น จะลำบาก เพราะไม่รู้ปริยัติไปซัดปฎิเวธ ย่อมหลงแน่ๆ เพราะไม่รู้ว่าอะไรคืออะไร?

 

ฌานหรือญาน ที่ผมรู้มามีถึง ฌาน ที่ ๑๐

ฌาน ๑ ๒ ๓ ๔ หรือ ๕ ๖ ๗ ๘ ส่วน ๙ และ๑๐

ที่ท่านทราบ มีเท่าไหร่?รึ หรือเห็นแล้วเหมือนกันตามพระพุทธวจน

“ฌาน” ในความหมายที่ถูกต้องคือ การเอาใจจดใจจ่อในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ให้เป็นธรรมชาติ ไม่ต้องมีการบีบบังคับ ให้จิตเป็นอารมณ์อันเดียว นั่นก็คือ สมาธิ ดังนั้นฌานก็คือ สมาธิ นั่นเอง “ญาน” เป็นผลของฌาน แปลว่าความรู้ยิ่ง ซึ่งความรู้ในที่นี่ไม่ใช่การจำได้ในสมอง (จิตมยปัญญา) แต่หมายถึงสิ่งที่เรารู้เข้าไปในใจ (ภาวนามยปัญญา) เมื่อเราฝึกจิตแล้ว ตั้งสติแล้ว มีฌานเกิดขึ้น จิตเป็นอารมณ์อันเดียว เราจึงสามารถไม่มีอคติในสิ่งนั้นๆ สามารถเห็นได้ตามที่มันเป็น (วิปัสสนาญาน)

 

สุตะ แปลว่า การฟัง เป็นการสะสมความรู้อย่างหนึ่ง ถ้าฟังจากผู้รู้จริงพูดให้ฟัง

ปริยัติ (รวมสุตะด้วย) คือ การศึกษาเล่าเรียนจากตำรับตำราที่ถูกต้อง มีแหล่งอ้างอิง

ปฏิบัติ คือ การลงมือทำลงมือปฏิบัติจากแหล่งที่ถูกต้องดังกล่าวนั่น

เมื่อ ปริยัติ ปฏิบัติ ถูกต้องตรงทาง พอเหมาะพอดี ปฏิเวธที่เป็นผลจากการปฏิบัติก็เกิดต่อจากนั้น (ปริยัติ=> ปฏิบัติ=> ปฏิเวธ)

 

ถึงได้ถามไงครับว่า จ่าภาวนามยปัญญาอย่างไร (ปฏิบัติอย่างไร ทำยังไง)

 

คำตอบอยู่ในนี้แล้ว ที่เหลือคือการปฎิบัติและพิจารณาธรรม

จะเรียนสรรพธรรมอันใด จะต้องรู้ที่สุดของสรรพธรรมนั้นก่อน เหตุ เบื้องต้น ท่ามกลาง จนถึงที่สุดแห่งเหตุ และ การดับเหตุในสรรพธรรมนั้น

หากจะถามว่า เราปฎิบัติอย่างไร? ผลจากประทีปที่มอดดับไป ที่ให้แสงส่องสว่างในเส้นทาง ในอดีตชาตินั้น เรายังมิอาจมองเห็นในตอนนี้
ส่วนประทีปที่เรากำลังประคองเพราะได้จุดแล้วในชาตินี้ แม้ตอนนี้กำลังปฎิบัติและกำลังเดินทางตามประทีปที่ส่องแสงนี้อยู่ฉันใด

เส้นทางที่เราเดินผ่านมาแล้ว ย่อมมีผลต่อเนื่องในการเดินทางต่อไปฉันนั้นแล

เราจะไม่กล่าวถึงการเข้าสู่สภาวะของ ฌาน เพราะนั่นมีอยู่อย่างแท้จริงอยู่ เราเห็นอยู่ และได้พิจารณาตามพระมหาบุรุษอยู่ อะไรหนอเป็นเป็นต้นฯ

เรื่องนี้เป็นปัจจัตตังเฉพาะบุคคลไม่ได้ด้วยเหตุใด เพราะมีรากฐานอันเดียวกันอยู่จริงแท้ ในเหตุแห่งการเข้าถึง จะถือเอาว่าเราทำอย่างนี้ จึงได้มา แล้วมาบอกนั้น ผู้ที่ใคร่พิจารณาตามอยู่ก็จะไปคิดเอาเองได้

เรื่องนี้สำคัญฯ เราจึงไม่เห็นสำคัญกว่า พื้นฐาน แรกเริ่ม ท่ามกลาง และบั้นปลาย อันเป็นที่สุดแล้ว สิ่งนี้สำคัญกว่า เป็นประโยชน์เกื้อกูลกว่า

เรากำลังพิจารณาให้เข้าถึง เหตุนั้นๆ จึงอาศัยปริยัตินี้แลฯ

 

ปริยัติ ตามที่จ่าเข้าใจ ได้แก่ อะไรครับ แล้วได้มาแต่ใด